Fizičke osobine krvi

su: količina, boja, temperatura, gustoća (specifična težina), viskoznost, miris, osmotski tlak, sedimentacija krvnih stanica i zgrušavanje (koagulacija).

Količina krvi

u organizmu zavisi od tjelesne površine, odnosno visine i težine. Prosječna cjelokupna težina krvi u organizmu iznosi 7% tjelesne težine. Količina krvi je konstantna kod zdravih osoba za vrijeme mirovanja, a povećava se za vrijeme tjelesnog rada i unošenjem veće količine tekućine i hrane u organizam. Kod suprotnih slučajeva dolazi do smanjenja zapremine krvi. Fiziološke promjene zapremine krvi su posljedica promjene u zapremnini plazme. Količina krvi je različito raspoređena u organizmu, uglavnom prema potrebi pojedinih organa. Pri povećanoj aktivnosti nekog organa povećava se i količina krvi u njemu. Za vrijeme bolesti dolazi do trajnijeg smanjenja ili povećanja količine krvi u organizmu i to kao rezultat smanjenja (povećanja) same plazme ili eritrocita zbog istovremenih promjena i kod krvnih stanica i u plazmi. Povećanje količine krvi naziva se pletora, a smanjenje oligemija.

Boja krvi

je crvena i ona potječe od krvnog pigmenta hemoglobina koji se nalazi u eritrocitima. Prema stupnju oksidacije hemoglobina, boja je svjetlije ili tamnije crvena. Oksihemoglobin daje jasno crvenu boju, a reducirani tamnije crvenu. Po tome se i razlikuje venska i arterijska krv. Boja krvi se mijenja pri nekim patološkim stanjima: pri trovanju ugljičnim monoksidom krv je svijetlo crvena, u slučaju spriječene oksigenacije u plućima ona postaje crnkasta.

Temperatura krvi

se kreće od 36-40 C˚. Ona ne zavisi od temperature okoline već je konstantna. Najniža je u venama kože, a najviša u venama koje odvode krv iz jetre.

Specifična težina krvi

prosječno iznosi 1.060 i uvjetovana je brojem eritrocita i količinom hemoglobina u njima. Kod muškaraca je nešto veća nego kod žena. Snižava se poslije obroka, a povećava poslije fizičkog napora.

Viskoznost krvi

se mjeri brzinom proticanja krvi kroz kapilarne cjevčice određenog promjera pri određenoj temperaturi i tlaku. Uspoređuje se s viskoznošću vode od koje je veća i iznosi od 3,5-5,4. Viskoznost krvi zavisi od broja eritrocita, a broj leukocita utječe samo kada je veliki.

Miris krvi

je otužan, sličan mirisu znoja i potječe od isparljivih masnih kiselina u njoj.

Osmotski tlak krvi

zavisi od koncentracije tvari u njoj (elektrolita i neelektrolita). Osmotski tlak iznosi 7 atmosfera. Mjeri se pomoću krioskopa.

Sedimentacija krvi

je taloženje krvnih stanica na dnu posude u kojoj se nalazi krv, kojoj je dodana neka antikoagulacijska tvar. Brzina izdvajanja krvnih stanica iz krvne plazme je u stvari brzina sedimentacije i ona ovisi od vremena stajanja krvi, od broja i osobina eritrocita i od odnosa pojedinih tvari u krvnoj plazmi. Od sastojaka plazme na brzinu sedimentacije najviše utječu količine fibrinogena, kolesterola i pojedinih frakcija bjelančevina. Do ubrzanja sedimentacije dovode povećanja količine fibrinogena ili kolesterola i pojedinih globulinskih frakcija, a povećanje albumina je usporavaju.

Koagulacija krvi

je pojava prelaska krvi iz tekućeg u čvrsto stanje, poslije vađenja krvi iz krvne žile. Čimbenici zbog kojih se krv zgrušava jesu proteini, koje proizvodi uglavnom jetra, a ima ih 16 (fibrinogen, protrombin,tkivni tromboplastin, kalcijevi ioni, proakcelerin (Ac-G), aktivirani proakcelerin, prokonvertin, antihemofilijski globulin A, antihemofilijski globulin B, Stuart Prowerov čimbenik, preteča plazmatskog protoplazmina, Hagemanov čimbenik, čimbenik stabiliziranja fibrina, Fletcherov čimbenik, Fitzgeraldov čimbenik, trombocitni čimbenik: Suština je u pretvaranju bjelančevina fibrinogena rastvorenog u krvnoj plazmi, pod djelovanjem enzima trombina u nerastvorljivu bjelančevinu fibrin, u prisustvu iona kalcija. To je složen enzimski proces, koji protječe u tri faze:

• prva faza je stvaranje aktivnog enzima tromboplastina (trombokinaza)
• druga faza je pretvaranje proenzima protrombina u aktivni enzim trombin pod djelovanjem tromboplatina u prisustvu kalcijevih iona
• treća faza je pretvaranje rastvorljive bjelančevine fibrinogena u nerastvorljivi fibrin pod djelovanjem trombina.

Tijekom ove tri faze krv se pretvara iz tekućeg u čvrsto stanje, koje se naziva krvni ugrušak (krvni koagulum). Poslije izvjesnog vremena krvni koagulum se skuplja i iz njega se istiskuje tekući dio krvi, koji ima sve sastojke kao i plazma osim fibrinogena. Ta tekućina se naziva krvni serum. Poslije izdvajanja seruma kogulum se razgrađuje pod djelovanjem enzima fibrinolizima. U plazmi se nalaze tvari koji utječu, ali i koje sprečavaju koagulaciju. Ti koji sprečavaju su antitrombini. Zahvaljujući ravnoteži činilaca koagulacije i antikoagulantnih činilaca ne dolazi do koagulacije u krvnim žilama. Osnovna uloga koagulacije u krvi je sprečavanje iskrvarenja organizma jer se pri ozljedi krvne žile brzo aktiviraju svi enzimski procesi koji sudjeluju u koagulaciji. Koagulacija u krvnim žilama je tromboza i nastaje uslijed oštećenja endotjela krvne žile, smanjenje brzine krvotoka i povećanje koagulabilnosti krvi.

Kemijske osobine krvi

predstavljaju ustvari sastav krvi. Krv kao cjelina sadrži veliki broj organskih i neorganskih tvari. Djelimično se oni nalaze u krvnoj plazmi, a djelomično u krvnim stanicama. Neorganske tvari krvi su voda i neorganske soli.